78. rocznica likwidacji getta pruszkowskiego

Wpisany 16/01/2019 | Przez Grzegorz Zegadło

W sobotę, 26 stycznia uczciliśmy pamięć pruszkowskich Żydów.

„Głównym wspomnieniem z tego przejazdu jest potworne zimno, dojmujące człowieka ze wszystkich stron, przenikające tak głęboko, jakby miało zmrozić w nim wszystko. Ujawniło się ono już wtedy, gdy czekaliśmy chyba na jednej z bocznic kolejowych na załadowanie do wagonów” Michał Głowiński, „Kręgi obcości”.

30 stycznia 1941 roku hitlerowcy rozpoczęli wywózkę jego mieszkańców do warszawskiego getta. W „Archiwum Ringelbluma” zachowała się anonimowa relacja przedrukowana w „Seferze Pruszków. Księdze pamięci Pruszkowa, Nadarzyna i okolic”:

„W czwartek 30 stycznia 1941 roku o ósmej rano, kiedy wszyscy żydowscy mieszkańcy od najstarszego do najmłodszego znajdowali się już na ulicy, przyjechały pierwsze ciężarówki i zabrały pierwszy transport kobiet, dzieci i starszych mężczyzn, po czym odprowadzono ich do warsztatów, gdzie odbywała się kąpiel i dezynfekcja żydowskich wysiedleńców z Pruszkowa. Do czwartej popołudniu trwał przewóz wszystkich ludzi i bagażu. Tymczasem zdarzył się bardzo wstydliwy incydent podczas kąpieli. Otóż grupa żołnierzy wdarła się do wagonu, w którym odbywała się parówka, i nie dość, że pewnej części żydowskich kobiet i dziewcząt ogolono całkowicie włosy, to w dodatku zmuszono je, aby dały się sfotografować. Następnie, gdy władze się przekonały, że nie sposób wszystkich poddać parówce i kąpieli, wsadzono wszystkich ludzi do specjalnego pociągu i przewieziono do Warszawy. Podróż trwała prawie cztery godziny i w końcu o dziewiątej wieczorem pociąg przybył do Warszawy na Dworzec Gdański.” Ogromna większość pruszkowskich Żydów zginęła później w komorach gazowych w Treblince, gdzie znajduje się pamiątkowy kamień im poświęcony.