ŚLADAMI SŁÓW SKRZYDLATYCH

22 stycznia odbyła się promocja książki Śladami słów skrzydlatych Mariusza Olbromskiego

Ogromna erudycja oraz pełne pasji zaangażowanie Autora książki sprawiło, że wykładu o związkach literatury polskiej z południowo-wschodnimi kresami dawnej Rzeczypospolitej nielicznie przybyli czytelnicy wysłuchali z zapartych tchem i niemałym wzruszeniem.

Z powodu zrozumiałych ograniczeń czasowych, nasz Gość poruszył ledwie kilka wątków ze swojej książki, pozostawiając słuchaczy z poczuciem niedosytu. Z pewnością wielu z nich sięgnie po to opracowanie – już wkrótce dostępne w Książnicy Pruszkowskiej.

Fot. Tomasz Malczyk – Głos Pruszkowa. Więcej w naszej Galerii.

O książce:

ŚLADAMI SŁÓW SKRZYDLATYCH …

ZARYS DZIEJÓW LITERATURY POLSKIEJ

NA KRESACH POŁUDNIOWYCH

DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ

Niniejsza publikacja zawiera szkic poświęcony historii literatury polskiej na dawnych Kresach Południowych Rzeczypospolitej, a dziś Ukrainie, oraz współczesne fotografie pomników i tablic pisarzy z tego terenu, które przetrwały do czasów obecnych, a także zostały ufundowane w ostatnich latach.

Książka ta przypomina, jak wielkie, piękne i różnorodne są tradycje polskiej kultury literackiej na dawnych Kresach Południowych, począwszy od Mikołaja Reja, aż do Zbigniewa Herberta i do pisarzy współcześnie żyjących, tworzących nadal na tym obszarze lub tych, którzy odnoszą się do niego w swej twórczości obecnie, a mieszkają w Polsce.

Dawne Kresy Południowe Rzeczypospolitej promieniują szczególnym blaskiem kultury i literatury polskiej. To tam kształtowały się, a później zajaśniały wielkie talenty, które stały się chlubą naszej, ale też i europejskiej kultury.

o Autorze:

Mariusz Olbromski

Od maja 2015 dyrektor Muzeum im. A. i J. Iwaszkiewiczów w Stawisku.
Urodził się w 1955 r. w Lubaczowie w rodzinie inteligenckiej o korzeniach kresowych. Ukończył filologię klasyczną i polonistykę. Studiował w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i na Uniwersytecie Wrocławskim.
Poeta, prozaik, eseista, muzealnik, działacz kultury, edytor, bibliofil. Wielokrotny laureat konkursów literackich, m.in. Ogólnopolskiego Konkursu „U progu Kresów”. Autor cenionych książek, nazywany przez krytykę literacką „poetą pamięci kultury” lub „poetą Kresów”.  Opublikował książki: „Dwie podróże”, „Niepojęte, niewysłowione”, „W poszukiwaniu zagubionych miejsc”, „Poemat jednej nocy”, „Lato w Krzemieńcu. Legendy znad Ikwy”, „Róża i kamień. Podróże na Kresy”, „Dwa skrzydła nadziei”. Wydał ponadto obszerne opracowanie o charakterze naukowym, dokumentacyjno-albumowym pt. „Pomniki pisarzy i poetów polskich na Kresach Południowych dawnej Rzeczypospolitej” (trzy edycje). Utwory ogłaszał m.in. w: „Arce”, „Frazie”, „Kresach”, „Więzi”, „Kurierze Galicyjskim”, paryskim „Recogito”, londyńskiej „Biesiadzie Literackiej”, a także w lubaczowskim „Teraz”. Autor licznych artykułów i rozpraw naukowych.
Członek warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach dziewięćdziesiątych redaktor „Gazety Lwowskiej”, w następnej dekadzie  kwartalnika społeczno-kulturalnego „Lwowskie Spotkania”. Jego  utwory były prezentowane m.in. w Radio Lublin, Radio Rzeszów, Radio Lwów, Programie II Polskiego Radia, Katolickim Radio „Fara” Archidiecezji Przemyskiej; zostały też zamieszczone w antologiach, m.in. „Moje serce zostało we Lwowie…”, „A Duch wieje, kędy chce…”, „Opinogóra w poezji”.
W ostatnich latach pisarz często był zapraszany na spotkania autorskie w całej Polsce i za granicą (odbywał ich kilkadziesiąt rocznie: Ukraina, Wielka Brytania, Francja – m.in. do Biblioteki Polskiej w Paryżu). Do jego najnowszego dzieła „Dwóch skrzydeł nadziei” Wincenty z Krakowa (Schmit) skomponował muzykę i powstało oratorium „Polskie Kresy”, którego prapremiera w wykonaniu znakomitych artystów krakowskich miała miejsce 27 września 2014 roku w kościele oo. Bernardynów pod Wawelem.
W latach osiemdziesiątych pisarz związany był z opozycją polityczną. Działał intensywnie  jako współzałożyciel i przez okres dziesięciu lat prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Lubaczowie (ówczesna siedziba wypędzonych ze Lwowa po II wojnie światowej arcybiskupów lwowskich). Organizował tam Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, cykle wykładów i spotkań artystycznych, wystaw, występy Teatru Polskiego ze Lwowa i zespołów polskich zza wschodniej granicy. Od 1980 członek NSZZ „Solidarność”. W przełomowym okresie pamiętnych wyborów czerwcowych był przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego NSZZ „Solidarność” Ziemi Lubaczowskiej.
Po przemianach społecznych w latach 1990−1999 jako dyrektor Wydziału Kultury w Urzędzie Wojewódzkim w Przemyślu kierował rozwojem kultury na terenie całego województwa. W tym czasie odegrał szczególną rolę w odrodzeniu się polskiego środowiska kulturalnego we Lwowie i innych miastach na terenie Ukrainy (Drohobycz, Stryj, Krzemieniec, Stanisławów). Inicjował i współorganizował tam m.in. Festiwale Kultury Polskiej, Dni Zbigniewa Herberta we Lwowie, Konkursy Literackie im. Kazimierza Wierzyńskiego, Dni Franciszka Karpińskiego w Stanisławowie i Kołomyi. Budował też w regionie przygranicznym od podstaw, na nowych zasadach, współpracę instytucji polskich z instytucjami ukraińskimi. Przyczynił się do organizacji Muzeum Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu i Muzeum Józefa Conrada-Korzeniowskiego w Berdyczowie. Od kilkunastu lat współorganizuje coroczne spotkania w Muzeum im. Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu na Ukrainie pod nazwą „Dialog dwóch kultur”. Skupiają one intelektualistów, pisarzy i artystów z całej Polski i z Ukrainy, a celem ich jest budowanie porozumienia między intelektualistami obu krajów. Pokłosiem spotkań jest wydawany pod tym samym tytułem rocznik, w którym publikowane są wszystkie wygłoszone referaty naukowe i utwory literackie.
W latach 2000−2010 jako dyrektor Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu doprowadził do wybudowania nowoczesnego i okazałego gmachu Muzeum (pierwszy gmach muzealny zbudowany w Polsce od podstaw po II wojnie światowej), a także utworzenia w odrestaurowanych dwóch zabytkowych kamienicach − Muzeum Historii Miasta Przemyśla oraz w zabytkowej wieży zegarowej z 1757 roku unikalnego w skali kraju − Muzeum Dzwonów i Fajek jako oddziałów tej instytucji. Doprowadził też do ożywienia działalności tej instytucji, szczególnie wystawienniczej i edytorskiej, a także do nawiązania i rozwinięcia współpracy z muzeami na terenie Ukrainy, Niemiec, Słowacji, Węgier. W tym okresie przemyskie muzeum uzyskiwało liczne nagrody, kilkakrotnie wygrało ogłaszany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogólnopolski konkurs muzealniczy i zostało wyróżnione m.in. I nagrodą „Sybilla” w kategorii „Organizacja i zarządzanie”.
Mariusz Jerzy Olbromski za osiągnięcia w dziedzinie kultury uhonorowany został wieloma odznaczeniami, m.in: Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze „Gloria Artis”, węgierskim Krzyżem Oficerskim I Klasy, Krzyżem Oficerskim „Semper Fidelis” przyznanym przez Zarząd Główny Kombatantów NSZZ „Solidarność”, odznaką Zasłużony Działacz Kultury, Złotym Medalem za Opiekę nad Zabytkami, jak również Złotą Odznaką Za Zasługi dla Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, Odznaką Honorową Sybiraka oraz Złotym Medalem (wraz z dyplomem) za budowanie współpracy kulturalnej z Republiką Węgierską.